Amonyak molekülü, üç adet hidrojen ve bir adet azot atomunun birleşiminden oluşan NH3 kimyasal formülüne sahip bazdır. Canlılar için oldukça zehirli olduğundan dolayı kullanımında dikkat edilmesi gerekmektedir. Hoş olmayan bir kokuya sahip olan amonyak kişileri oldukça rahatsız edebilecek bir kimyasaldır.
Amonyağın geçmişi Eski Mısır’a dayanıyor. Rivayete göre, Amon Tapınağı’nı ısıtmak için deve tezekleri kullanılırmış. Bu gazlardan çıkan kimyasallar, tapınağın tavanında tuz ve beyaz kristaller halinde nişadır (amonyum klorür) biriktirirmiş. Bu tuza “Amon’un tuzu” adı verilmiş. Ortaçağ’da geyik boynuzundan amonyak elde edildiği bazı kaynaklarda yer alan bilgiler arasında.
Zooloji ve antropolojinin öncülerinden Iraklı bilim adamı El –Câhiz, 800’lü yılların başında hayvan gübresinden “kuru distilasyon” yöntemi ile amonyak elde etmeyi başaran ilk kişi oldu. Amonyak çözeltisi 15. yüzyıldan bu yana bilinen ve çeşitli şekillerde kullanılan bir maddedir.
Amonyak, en fazla gübre üretiminde ve gübre olarak kullanılır. Azotlu gübre ve nitrik asit üretiminde başlangıç maddesidir. Sıvı amonyak, toprağa doğrudan dökülebilir. Amonyum nitrat ve amonyum fosfat gibi tuzları da gübre olarak kullanılabilir. Amonyağın oksitlenmesinden, gübrelerin hammaddesi nitrat asidi elde edilir. Amonyum nitrat ve amonyum sülfat önemli bir azot gübresidir.
Birçok kimyasalın elde edilmesi için amonyaktan faydalanılır. Gübre, boya, parfüm ve ilaç gibi ürünlerin sentezlenmesinde ilk aşamadır. Rafine petrolün asit içeren yan ürünlerinin nötrleştirilmesinde, lastik üretiminde pıhtılaşmayı önlemek için amonyağın rolü büyüktür. Askeri amaçlar için de kullanılabilen amonyum nitratın yüksek nem çekici özelliği vardır. Amonyum fosfat ise, 3 farklı formu ile kabartma tozlarından yanmaz kâğıtlara kadar birçok sektörde kullanılmaktadır. Gümüş ve kumaşlardaki yağ lekelerini temizlemek için kullanılan amonyak, bir bardak suya birkaç damlası karıştırıldığında sarhoşluğu giderebilir.
Başlıca kullanıldığı ürünler şunlardır; boyalar, plastikler, naylon, temizlik ürünleri, patlayıcılar, soğutucular (klima gibi), sentetik elyaflar, pamuk ve ipek temizliği, bakalit ve sentetik reçine üretimi, soda, patlayıcı maddeler, sentetik fiber, ilaç sentezleridir.